İznikli araştırmacı yazar, İznik tarihine Dört Kapı Dört Medeniyet adlı kitabı ile ışık tutan Bakanlıklar arası TUBİM çalışmalarında  Diyanet İşleri Başkanlığı temsilcisi İsmail Özgören, iznikrehber.com’daki köşesi ile İznik tarihine ışık tutmaya devam ediyor. Yazarımız İsmail Özgören’in İznik tarihine damgasını vuran araştırma yazısı  sizlerle;

Değerli okurlarım

Osmanlı kütüklerinde, seyahatnamelerinde, ruznamelerinde, İznik’le ilgili birçok bilgi var ki anlatamam.

Bu yazımda, İznikli olan önemli bir şahsiyeti sizlerle paylaşmak istiyorum. 

Osmanlı kütüklerini araştırırken ilçe tarihine büyük harflerle yazılması gereken önemli bir şahsiyete rastladım.

İsmi Feyzi Esad Bey (1874/ 1902/03)…Bazı kaynaklarda ismi Fevzi diye geçmektedir.   

Doktor Feyzi Esad Bey’in doğum yeri İstanbul veya Ayvalık geçse deKamil Kepecioğlu Bursa Kütüğünde ve Dr. Ali İhsan Karataş’ın “Üsküdar’daki Bursalılar-Bursa’daki Üsküdarlılar” makalesinde İznikli olduğu kabul edilmektedir.

Esad Bey, İznik’ten İstanbul’a giderek Tıbbiye Mektebi’nde okumuş ve Hikmet-i Tabia’da (fizik) muallim ve muavinlik yapmıştır.

Feyzi Esad Beyi önemli kılan Alman fizikçi W.C.Röntgen’in 1895 yılında X ışınlarını keşfetmesinden bir sene sonra ilkel araçlarla ilk röntgen cihazını yapmasıdır.

Feyzi Esad Beyin tıp literatürüne gecen buluşu şu şekilde olmuştur. Osmanlı-Yunan Savaşında son sınıf öğrencisi olan Esad Feyzi ve arkadaşı Rıfat Osman, cerrah Cemil Paşa’ya bir dilekçe verirler.

Dilekçede şunlar yazılıdır;

“Yaralı Osmanlı Gazilerinin yüce Yıldız Hastanesi’nde tedavi altına alınacakları minnet ve şükranla okunduğumdan Askeri Tıbbiyenin fizik laboratuvarında bulunan ve az noksanı olan, bilinmeyen şualar cihazının adı geçen yüce hastahaneye nakli ile bedenin derinliklerinde yeri bilinmeyen mermi parçaları ile çeşitli durumlarda meydana gelen kemik kırıklarının mahiyetlerini tayin için adı geçen cihazın tarafımızdan kullanılmasına ve bu suretle X ışınları ameliyesi şerefinin medeniyet dünyasında Osmanlı Tıbbına verilmesine ve yaralıların uzun acılarından kurtarılmalarına lütfen zat-ı ali-i üstadenelerinin tavassut buyurmasını arz ve istirham ederiz. Esad Feyzi, Rıfat Osman”.

Cemil Paşa’dan gerekli izni alan Esad Bey, Yıldız Hastanesi’nde (Yıldız Hamidiye Etfal İmparatorluk Hastanesi)sağ bilek kemiğine şarapnel saplanmış Boyabatlı er Mehmet Efendi’nin röntgeni çeker. Cemil Paşa’da bu röntgene göre şarapneli çıkarır. Bu röntgen filmi Cemil Paşa tarafından Sultan Abdülhamid Han’a takdim edilir. Bu uygulama dünya tıp tarihinde, savaş yaralıları üzerinde yapılan ilk röntgen uygulaması kabul edilir...

1897’de Mekteb-i Tıbbiyeyi yüzbaşı rütbesi ile bitiren Esad Feyzi, aynı okulda fizik dersi muallim muavinliğine, sivil tıbbiyede de jeoloji ve mineraloji (madenler ilmi) hocalığına getirildi. Röntgenin tıp fakültelerinde resmi ders programına alınmasını O sağladı

1903’te kolağası olmuş ve aynı tarihte vefat etmiştir. Üsküdar’da Karaca Ahmed Mezarlığına gömülmüştür.

Tıbba ait dört eseri vardır.1) İlm-ül-Arz vel-Meâdin, 2) Eşkâl-i Teşrîhiyye, 3) Hikmet-i Tabiiyye-i İbtidâiyye, 4) Röntgen ŞuâsınınEsâsı ile Tatbîkât-ı Tıbbiyye ve Cerrâhiyyesi. Bu konuda ilk eserdir.

Kıymetli okurlarım

Tıp tarihine geçen bu önemli şahsiyetin hayat hikâyesini okuyunca bir İznikli olarak hem çok sevindim, onur duydum. Fakat bir o kadar da üzüldüm. Mutluluğum,değerli bir şahsiyetin ilçemizden çıkması, müteessirleyim ise bu zamana kadar ismini duymamış olmamız ve onun adına İznik’te bir şey yapılmamış olmasıdır.  

29 yaşında hayatını kaybeden Feyzi Esad Bey’in İznik için bu günden sonra çok önemli bir yeri olması gerekir diye düşünüyorum.

Bir öneri sunuyorum İznik halkına.

Dünyada ilk röntgen cihazını yapan İznikli Feyzi Esad Beyin adını yaşatalım. Acaba diyorum,İznik Devlet Hastanesinin adını “İznik Feyzi Esad Bey Hastanesi” olarak değiştirsekona karşı vefa borcumuzu ödemiş olur muyuz? 

Saygılarımla…

Kaynaklar:

1-     Kamil Kepecioğlu Bursa Kütüğü C.2 S.95
2-     Prof. Dr. Emre, Dölen,“Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Bilim” İstanbul 1985,
3-     Dr. Ali İhsan Karataş, “Üsküdar’daki Bursalılar-Bursa’daki Üsküdarlılar” S.240, 6.Üsküdar Sempozyumu
4-     Türk Onkoloji Dergisi, s.2-4, 2011(http://onkder.org)
5-     http://fesraoz.blogspot.com/

İsmail ÖZGÖREN
Araştırmacı-Yazar
ismailozgoren16@gmail.com
www.ismail-ozgoren.tr.gg

Bu haber 4755 kez görüntülendi.