ÇAKIRCA HÖYÜK
Gölden 2 km. içeride, adını aldığı Çakırca Köyü'nün 2 km. doğusunda, İznik'in 5 km. kuzeybatısında, Orhangazi Karayolu'nun güneyinde, yol kenarında yükselmektedir. Çevresi 200 m. yüksekliği 9 m.'dir. Bu ölçüleri ile bölgedeki büyük höyükler arasında yer almaktadır. Çevresinde ve üzerindeki bağlar, meyve ağaçları, sebze ve tarım alanları höyüğün üst tabakasında son derece ciddi bir kültür dokusu kaybına yol açmaktadır. Birçok yerli ve yabancı gezgin ve bilgin tarafından höyüğün gezildiği ve incelendiği bilinmektedir. Höyük oluştuğu alanın göle yakınlığı, çevresinde akarsuların bulunması ve son derece verimli topraklara sahip olması nedeniyle yerleşim yeri olarak tercih edilmiş ve uzun yıllar kullanılmıştır. Günümüze kadar ne bu höyükte, ne de çevredeki höyüklerde herhangi bir arkeolojik kazı yapılmamıştır. Bu da, bizi en yakın kazı alanı olan Eskişehir Demirci Höyük ve Troia kazı buluntularıyla, höyük yüzeyinde saptanan arkeolojik kalıntılarını karşılaştırılmasına yöneltmiştir. Bu karşılaştırma sonucunda da höyükle ilgili bazı ön bilgiler elde edilmiştir.

Troia 3 ve 5 ile Beyce Sultan 12 ve 6'da rastlanan ve esasında Kimi çevre höyüklerde, bütün Batı Anadolu'da ve Kilikya'da mevcut bir seramik türü bu höyükte de bol miktarda bulunmaktadır.

M.Ö 2300 yıllarına tarihleyebileceğimiz bu seramikler genelde çarkta yapılmıştır. Renkleri kırmızı, mat kırmızı, kahverengidir. Hamuru özlü, sıkı killidir. İçinde az miktarda mika vardır. Kap yüzeyleri, zor cila dediğimiz tarzda ince bir tabaka halinde cilalanmıştır. Bezemelere çok az rastlanmaktadır. Bunlar oyma ve yiv şeklinde yapılmaktadır. Rastlanan formlar düz kenarlı kâseler ile karın kısmına doğru yanlı kâselerdir. Höyükte (MÖ 1900–1700) yılları arasındaki orta bronz çağına ait seramik buluntularına da rastlanmaktadır. Bunlar çarkta yapılmıştır. Hamuru özlü, sıkı ve az miktarda mikalıdır. Yüzey renkli, gri ve donuk gridir. Çok iyi şekilde cilalanmıştır. Bulunan parçalardan kâseler, tabaklar ve küplerin daha çok üretildiği anlaşılmaktadır. Çevredeki tüm höyüklerde rastlanan bu seramiklerde herhangi bir bezeme bulunmamaktadır. Troia 5–6 tabakalarında da benzerlik gösteren bu gri tip kaplar, aslında ovalık alanlardaki yerleşimlerde imal edilmiştir. Höyük MÖ. 1200 yıllarına kadar uzanan gee, bronz çağı seramik buluntuları da vermektedir. Höyükte gerçekleştirilecek kazı çalışmaları önemli bilgi ve belgeler vermeye adaydır.*

*Giza Multimedia Tarafından Hazırlanan ve Fotoğraf ve video Çekimlerini Hüseyin Fethi Balcı Tarafından yapılan İznik Tanıtım CD’si.




KARADİN HÖYÜK
İznik'in doğusunda İznik-Mekece Karayolu'nun 13. km.'sinden 2 km. içeride, aynı adlı köyün güneydoğusundadır. Ana yoldan kuzeye uzanan yolun 1250. m.'sinde, Karadin Köyü'nden 800 m. uzaklıktadır. Karayolundan rahatlıkla izlenecek şekilde, tarlalar arasında üzeri düz bir tepe olarak yükselmektedir. Höyük günümüzde fundalıkla kaplıdır. (çevresi, özellikle batı ve güneyindeki tarlaların sürülmesi sonucu daralmıştır. Höyüğün güneyinde adeta bir kesit oluşmuş ve buradaki bir duvar, yangın tabakaları ve seramik parçaları kolaylıkla izlenebilmektedir. Höyüğün çevresi 150 m. , yüksekliği ise 8 m.'dir. Çevresindeki bahçelerde sebze, pancar ve hububat ekimi yapılmaktadır. Güçlü su motorları ile gerçekleştirilen sulama sırasında daha bol miktarda seramik kalıntılarına rastlanmaktadır. Ulaşımı kolay olan ve karayolundan kolaylıkla görülebilmesi nedeniyle höyük, yerli ve yabancı birçok bilim adamınca incelenmiştir. Höyük, bugün de çok verimli olan ve kolayca su temin edilen bu ovada prehistorik çağlarda da insanların yerleşme isteğini doğurmuştur. Höyükte çokça rastlanan seramikler el yapımıdır. Siyah ve gri renk hakimdir. Yüzeyleri cilalıdır. Bunların hamurunda kum, çakıl ve mika yoğundur. Bu seramiklerin Troia 2 ile Troia 4–5 arasında irtibat sağladıkları düşünülebilinir.

Höyükteki MÖ. 1900–1700 yıllarına ait yerleşim tabakasından arta kalan gri kaplara ait seramik parçaları Troia 5–6 ile çağdaştır. (Jark yapımı olan bu seramiklerin iç kısımları gri, dış yüzeyleri gri veya mat gridir. Yüzeyler mükemmel denecek güzellikte cilalanmıştır. Hamurları özlü, az mikalı kildendir. İyi pişirilmiştir. Bulunan kap şekilleri, düz yanlı ve yuvarlak kâseler, eğri yanlı ve yatay kulplu kâseler, küçük kâseler ve tabaklardan ibarettir. Bu tip seramikler yöredeki hemen her höyükte bulunmaktadır. Teknik ve şekil bakımımdan plato işi olmayan bu kaplar, ova ve kıyı şeridinde imal edilmekteydi. *

*Giza Multimedia Tarafından Hazırlanan ve Fotoğraf ve video Çekimlerini Hüseyin Fethi Balcı Tarafından yapılan İznik Tanıtım CD’si.




ÇİÇEKLİ HÖYÜK
İznik ilçesi'nin 4 kilometre doğusunda, İznik-Mekece Karayolu'nun güneyinde bağlı bulunduğu çiçekli, eski Köristan Köyü'nün 2 kilometre kuzeybatısında ve Hoca köy'den 1,5 kilometre kuzeyde yer alan bu höyük üzerinde yabani bitki örtüsü bulunmaktadır. Eteklerinde bağlar ve bilhassa domates ekilen bahçeler yer almakta, bu bahçeler gün geçtikçe genişlediğinden höyük yüzeyi kısmen aşınıp tahrip olmaktadır. Höyük eteklerine ekilen ürünü sulamak amacıyla oluşturulan su arklarından akan gür su, yüzeydeki birçok prehistorik parçanın görünmesini sağlamaktadır. Höyüğün yüksekliği 5 m., çevresi 150 m.'dir. Höyüğün yola yakınlığı ve büyüklüğü nedeniyle birçok bilim adamı ve gezgin tarafından incelenmiştir. Çeşitli yıllarda ziyaret edilen höyüğe "Köristan, Güristan, Hüyücek, İyücektepe, Gülüstan, Körüstün" adları verilmiştir. Bunun nedeni günümüzde Çiçekli olan köy adının eskiden "Köristan" olmasıdır Yüzeyde bulunan seramik parçalarının elle yapıldıkları; yoğun mika, kuvars ve özlü killi hamurdan oldukları, iyi pişirildikleri, dış renklerinin kahverengi, mat kahverengi, kızıl kahverengi, kırmızı, gri, gri-siyah, siyah arasında değişiklikler gösterdiği; iç renklerin gri ve kırmızı renklere sahip olduğu tespit edilmiştir. Kap şekilleri, gaga ağızlı testiler, dışa dönük eğik kenarlı kâseler ile çok az sayıdaki depasları içerir. Troia 1 ile çağdaştır.

Bu höyükte rastlanan diğer tür seramikler Troia 2 ile tarihlenir. Bunlar içinde Troia 4-5'e geçişi sağlayan el yapısı seramikler, siyah ve gri renkli, cilalı kaplardır. Bunların formları testi, küp ve düz yanlı kâselerdir. Hamurlarında sert maddelerden çakıl ve kum vardır. Az oranda mikaya rastlanır. Höyük sathında derinlere inmeden görülen bir diğer tür seramik parçaları, bize höyüğe ait başka bir tabakanın varlığını bildirmektedir. Buradaki seramikler kırmızı veya mat kırmızı renktedir. Satıhları mükemmel şekilde cilalıdır. Özlü hamurları içinde kum ve mika taneciklerine rastlanmaktadır. Çok az rastlansa da yüzeylerde plastik süsleme unsurları görülmektedir. Elde edilen parçalardan bu seramik türü nün biçimleri hakkında da bilgi sahibi olmaktayız. Buna göre iç derinlikleri az olan düz kenarlı, yüksek kavisli kulpları olan testiler ve küpler ortaya çıkmaktadır. Bu buluntuların çevredeki höyüklerde de sık rastlandığı Troia 2 ile Demirci Höyük ve Beycesultan 13–16 tabakalarında da görüldüğü bilinmektedir. MÖ 2200–1900 yıllarına tarihlenen erken bronz çağı örneklerine Batı Anadolu'da ve bu yörede rastlamak doğal bir kural gibidir. Bu çağa ait seramik buluntularından, kapların düz yanlı kâseler ile omurga yanlı kâseler olduğu anlaşılmaktadır. Hamurları sıkı, özlü ve mikalı kildendir. İç yüzeyleri kırmızı, donuk kırmızı ve kahverengidir. Dış yüzeyleri kırmızı, koyu kırmızı, kahverengi, mat kahverengi ve turuncu kahverengidir. İnce şekilde cilalanmıştır. Üzerlerinde çok nadir de olsa bezemeler vardır. Höyüğün bir diğer tabakasını MÖ 1900–1700 yıllarındaki orta bronz çağa ait olan yerleşim kalıntıları oluşturmaktadır. Bu tabakaya ait olan seramikler çarkta yapılmıştır. Dış yüzeyler gri ve mat gridir. Çok iyi cilalanmıştır. Hamurları özlü killidir. İçinde az miktarda mika vardır. Çevredeki birçok höyükte de benzer örneklerinin bulunduğu ve gri kaplar adı altında toplanan, kâseler ile tabaklara ait parçalar içeren bu seramik türü plato yerleşiminden çok ova ve kıyı yerleşimlerinde gözlenmektedir. Höyükteki MÖ 2000 yıllarının seramikleri çarkta yapılmıştır. Genelde kırmızı veya kahverengindedir. Hamuru özlü killidir. İçinde az miktarda mika vardır. Yüzeyleri kırmızı olup cilalanmıştır. Rastlanan şekiller, kâseler, boncuk kenarlı kâseler, küpler ve testilerdir. MÖ 1000, demir çağına kadar bu yaşam devam etmiştir. *

*Giza Multimedia Tarafından Hazırlanan ve Fotoğraf ve video Çekimlerini Hüseyin Fethi Balcı Tarafından yapılan İznik Tanıtım CD’si.




ÜYÜCEK HÖYÜK
İznik-Yenişehir Yolu'nun batısında, ilçenin bir km. güneyinde, gölün doğusunda, bağlar arasındadır. Höyüğün çevresi 100 m.'dir. Yüksekliği 3m. Kadardır. Çöle yakınlığı ve verimli topraklarda bulunması nedeniyle yerleşim için tercih edilmiştir. Höyükte, çevre höyüklerde de yoğun şekilde rastlanan Troia 2 ile çağdaş, olan ve bir kısmı ile Troia 4–5 arasında geçişi sağlayan seramik buluntularının diş, renkleri siyah ve gridir. Üzerleri cilalıdır. Hamurunun içinde sert maddelerden kum ve çakıl taneleri vardır. Rastlanan seramik pargalarına göre kap formları küp, kâse ve testidir. MÖ 2200- 1900 yıllarına tarihlenen seramiklerin yüzeyde bulunması bu höyükte erken bronz çağı yerleşimine ait tabakanım bulunduğunu göstermektedir ki bu son derece önemlidir. Troia 3–5 ve Beycesultan 6–13 tabakaları ile çağdaş olan bu seramiklerin biçimleri kâse şeklindedir. Hamurları özlü, sıkı ve mikalı kildendir. İç yüzeyleri kırmızı, donuk kırmızı ve kahverengidir. Diş yüzeyleri kırmızı ve tonları, kahverengi ve tonlarındadır. Zar cilalıdır. Cila, bazen özenli, bazen de özensiz yapılmıştır. Yüzeyde çok nadir olarak bezekler görülmektedir. Höyükte rastlanan seramik parçaları MÖ 1900–1700 yıllarına ait bir yerleşim tabakasının bulunduğunu gösteren önemli belgelerdir. Bunlann garkta imal edildikleri, hamurlarının özlü, sıkı ve çok az da olsa mikalı oldukları anlaşılmaktadır. Yüzey renkleri gri ve mat gridir. Bu nedenle gri kaplar adı altında toplanmaktadır. Yüzeyleri cilanın en mükemmeline sahiptir. Çevredeki türn höyüklerde de görülen bu tür seramikler küçük kâselerden, tabaklardan oluşmaktadır. Troia 5–6 tabakalarının da benzerlerine rastlanır. Bu orta bronz çağı kapları, yüksek irtifalı alanlardan çok düz ovalarda ve deniz-göl kıyılarındaki yerleşimlerde imal edilmiştir. Höyük günümüz de arazinin devamlı sürülmesinden dolayı düz arazi görünümüne girmişti. *

*Giza Multimedia Tarafından Hazırlanan ve Fotoğraf ve video Çekimlerini Hüseyin Fethi Balcı Tarafından yapılan İznik Tanıtım CD’si.