1331’de Orhan Gazi Han’ın camiye çevirdiği, vasiyeti ve vakfiyesi bulunan, Mimar Sinan tarafından restore edilmiş 700 yıllık “Küçük Ayasofya Camii olarak” da bilinen İznik Orhan Gazi Cami’ni “kilise”ye çevirdi.

700 YILDAN BERİ CAMİİ
Orhan Gazi Han tarafından 1331’de “fethin sembolü” olarak kiliseden camiye çevirilmişti.
Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü; İznik’te bulunan, Vakıflar Genel Müdürlüğü'nün cami olarak tanımladığı Ayasofya'yı resmi yazışmasında kiliseye çevirdi.
Osmanlı Devleti'nin ikinci padişahı Orhan Gazi tarafından 1331 yılında camiye çevrilmiş, bu amaçla kullanılmak üzere Mimar Sinan tarafından gerekli değişiklikler yapılarak tamir edilmişti. Ayasofya, tapu, imar ve eski eser kayıtlarında cami olarak kayıtlı bulunuyor.

TABELASI DEĞİŞMİŞTİ
90’lı yıllarda dönemin İznik İHA muhabirliğini yapan Uysal Balcı ( Foto Uysal ), Ayasofya Tarihçesinin bulunduğu tabelada “ Ayasofya Kilisesi “ olarak belirlenmesinin yanlış olduğunu en son camii olarak kullanıldığını ulusal medyada haber yapmış ve tabelası kilise yerine cami olarak değişmişti.

DEĞİL KİLİSE; MÜZE DAHİ YAPILAMAZ
Başbakanlık, 13/2/1995 tarih ve B.02.1.VGM.0.13.00.01.211(1600)95–109 sayı Vakıflar Genel Müdürlüğü yazısı ile, İznik Ayasofya Camii hakkında aynen şunları vurguluyor ve yasal hükmü açıklıyor:
“Bursa–İznik ilçesinde bulunan Ayasofya Cami, evvelce kilise olarak kullanılmakta iken, Orhan Gazi tarafından camiye çevrilmiş, bu amaçla kullanılmak üzere Mimar Sinan tarafından gerekli değişiklikler yapılarak tamir edilmiştir.

İstiklal Savaşı yıllarına kadar cami olarak kullanılan bu yapı, bu tarihlerde geri çekilme sırasında düşmanlar tarafından yakılarak harap bir duruma getirilmiştir. Halen tapu, imar ve eski eser kayıtlarında cami olarak kayıtlı bulunmaktadır.

6570 sayılı Kanun’un 1. Maddesinde “Mabetler kiraya verilemez ve ibadethane haricinde hiçbir iş için de kullanılamaz” hükmü yer almaktadır.

2762 sayılı Vakıflar Kanunu’nun 10. maddesi ise; tahsis edildikleri maksada göre kullanılmaları kanuna veya amme intizamına uygun olmayan… hayrat vakıfların mümkün mertebe gayede aynı olan diğer hayrata tahisis edileceğini hükme bağlamıştır.

Bu bakımdan sözkonusu Ayasofya Camii’nin müze olarak kullanılmak üzere Kültür Bakanlığı’na tahsisi mümkün olamamaktadır.”

ALMANLAR İSTEDİ
Alman yetkililer; Federal Almanya Cumhurbaşkanı Christian Wulf ve eşinin Türkiye'yi ziyaretlerinden önce St. Paul Kilisesi'nde ayin yapılması konusunda Kültür ve Turizm Bakanlığı'ndan izin istedi. Bakanlık, söz konusu talebi inceledi ve 20 Ekim 2010 tarihinde Alman yetkililere bilgi yazısı gönderdi. Bakanlık, Bursa ili İznik ilçesindeki Ayasofya Kilisesi'nin, ayin yapılmasına izin verilen mekanlar olarak belirlendiğini açıkladı.

BAKANLIK AYASOFYA'YI KİLİSE YAPTI!
Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdür Yardımcısı Abdulkadir Karaoğlu, tarafından gönderilen yazıda, şöyle denildi: “Ülkemizdeki bazı kutsal mekanların inanç turizmi kapsamında Hz. İsa'nın doğumunun 2000. yılı münasebetiyle hac yeri olarak tanıtılması ile ilgili olarak (...) kurumlara bildirilmiştir.

Bu doğrultuda kültür turizminin yanı sıra alternatif olarak inanç turizminin de geliştirilmesi amacıyla Dışişleri Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı ve bakanlığımızca konu ele alınarak İzmir İli Selçuk ilçesindeki Meryemana Kilisesi ile St. Jean Bazilikası, Kapadokya'daki Derinkuyu Ortodoks Kilisesi, Kaymaklı Kilisesi, Göreme Kılıçlar Kilisesi, El Nazar Kilisesi, Ürgüp Mustafa Paşa Konstantin Eleni Kilisesi, Avanos Dereyamanlı Kilisesi, Antakya'daki St. Pierre Kilisesi, Antalya ili Derme beldesindeki St. Nikola Kilisesi (Noel Baba Müzesi) Mersin İli Tarsus ilçesindeki St. Paul Kilisesi, Isparta ili Yalvaç ilçesindeki St. Paul Kilisesi, Manisa ilindeki Sardes Örenyeri, Bursa ili İznik ilçesindeki Ayasofya Kilisesi ve Konsül Sarayı ile Denizli ili Laodicea'daki kiliseler gerekli bakım, onarım, düzenleme ve restorasyon çalışmaları yapılarak, ayin yapılmasına izin verilen mekanlar olarak belirlenmiştir. Söz konusu mekanlarda ilgili valiliklerden önceden izin alınması kaydıyla ayin, dua, dini içerikli sempozyum vb. gibi etkinliklerin düzenlenmesi uygun görülmektedir.

KAYITLARDA CAMİ
Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın kilise olarak tanımladığı Ayasofya, Vakıflar Genel Müdürlüğü'nün mülkiyetinde bulunuyor. Dönemin Vakıflar Genel Müdür Yardımcısı Ruşen Balta, Ayasofya Camii'nin müze olarak kullanılmak üzere Kültür Bakanlığı'na tahsisine onay vermemişti. Ruşen Balta, 13 Şubat 1995 tarihli yazısında, söz konusu alanın tapu, imar ve eski eser kayıtlarında cami olarak kayıtlı bulunduğuna dikkat çekmişti.

Söz konusu yazıda; 2762 sayılı Vakıflar Kanunu'nun 10 maddesinde; tahsis edildikleri maksada göre kullanılmaları gerektiğine dikkat çekilerek, “Bu bakımlardan, söz konusu Ayasofya Camii'nin müze olarak kullanılmak üzere Kültür Bakanlığı'na tahsisi mümkün olamamaktadır” denildi.

TAPU SENEDİNDE DE CAMİ
Ayasofya Camii; Bursa'nın İznik ilçesi Mahmut Çelebi Mahallesi Atatürk Kılıçaslan Caddesi'nde yer alıyor ve tapusu 1331 yılında kurulan Orhangazi Vakfı'na ait... Tapu senedinde, söz konusu alanın niteliği, “Ayasofya Sağir Cami ve Arsası” olarak gösteriliyor.

İNTERNETTE MÜZE
Kültür ve Turizm Bakanlığının ve İznik Kaymakamlığının resmi internet sitelerinde İznik Ayasofya Müzesi olarak belirtiliyor.

İŞTE RESTORASYON KARARI
İznikrehber.com “ kayıtlarınızda İznik Ayasofya ne olarak geçmektedir? ” sorusuna, Bursa Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu, restorasyon proje kararını yollayarak cevapladı. İznikrehber.com haber merkezine verilen cevapta Ayasofya Kilise Cami olarak belirtilip, 30,11,2006 karar ve 1942 nolu yazının tam metni ise şöyle;

“Bursa İli, İznik İlçesi, 1/1000 ölçekli İznik Suriçi 3. Derece Arkeolojik Sit Alanı Koruma Amaçlı İmar Planı Revizyonu kapsamında, 1. derece arkeolojik sitte, Vakıflar Genel Müdürlüğü mülkiyetindeki 30LIIIc4 pafta, 71 ada, 14 parselde yer alan, anıtsal yapı olarak tescilli Ayasofya Kilise Camii ile ilgili olarak Kurulumuzun 14.10.2006 gün ve 1868 sayılı kararı doğrultusunda hazırlanan restorasyon projesinin değerlendirilmesine ilişkin İznik Belediye Başkanlığı’nın 06.11.2006 gün ve 1111 sayılı yazısı okundu, ekleri ve ilgili dosyası incelendi, yapılan görüşmeler sonunda;
Bursa İli, İznik İlçesi, 1/1000 ölçekli İznik Suriçi 3. Derece Arkeolojik Sit Alanı Koruma Amaçlı İmar Planı Revizyonu kapsamında, 1. derece arkeolojik sitte, Vakıflar Genel Müdürlüğü mülkiyetindeki 30LIIIc4 pafta, 71 ada, 14 parselde yer alan, anıtsal yapı olarak tescilli Ayasofya Kilise Camii Restorasyonunda; giriş kısmı ve +7.00 metreye kadar fiziki yapısı mevcut olan yıkık minarenin; özgün şekliyle tamamlanabilmesine olanak sağlayacak bilgi ve belge bulunmadığından; bu nedenle de “bilinmeyen” bir mimarinin yeniden canlandırılmasının bilimsellikle çelişeceği dikkate alınarak, “işlevi” de minare olacak şekilde tamamlanmasının doğru olmadığına; ancak, Türklerin kendilerinden önceki farklı inançlara ait inşa edilmiş anıtsal yapıları yıkmadan ve mimari özgünlüklerini yok etmeden camii işleviyle kullanma geleneklerinin de bir dönemin uygarlık anlayışı olarak simgesel anlamda gösterilmesinin, kültürel mirasın korunması ilkeleriyle uyumlu olacağı dikkate alınarak; minarenin minare işleviyle değil, simgesel bir mimari gösterim olarak tanımlanmasına; bu anlamda şerefesine çıkılamayan, içinde merdiveni olmayan ve önceki kararımızdaki tanımlamaya uygun tasarlanmış Restorasyon Projesinin uygun olduğuna karar verildi.”








Kaynak: Hüseyin Balcı - Eşref Aydın

Bu haber 10376 kez görüntülendi.