Gazeteci araştırmacı yazar Recep Bozkurt’un İznik Dün Bugün Yarın 1 kitabında yer alan ve 20 yıl önce yani 29 Eylül 1993 yılında kaleme alıp Doğuş Gazetesinde de yayınlanan yazısını sizler için yayınlıyoruz.

  5 EKİM SALI GÜNÜ BİR PANAYIR DAHA BAŞLIYOR
Beş gün süreyle ilçemizin ekonomik ve sosyal yaşamına damgasını vuracak olan bu etkinlik için, "Panayırların eski tadı ve işlevi kalmadı !.." diyenler olsa da; bizim yaştakiler için çocukluk ve gençlik dönemlerinin en önemli olaylarından biri olduğu inkar edilmez bir gerçektir.

Türkçe sözlükte panayır: Senede bir iki kez, belirli günlerde ve belirli sürelerde kurulan sergi niteliği taşıyan büyük Pazar, olarak tanımlanıyor. Türklerde bedesten-çarşı geleneği çok eskilere dayanmakla birlikte Cumhuriyet Dönemi'nde ilk resmi panayır, 1923 yılında İzmir'de toplanan "1.İzmir İktisat Kongresi" sırasında büyük Atatürk 'ün önerileri üzerine Gümrük Meydanı'nda "9 Eylül Yerli Mallan Sergisi" adı altında kurulmağa başlandı. 1930'lu yıllarda hızla gelişen yeni Türkiye'nin ekonomik yapısı içinde İzmir Panayırları da gelişerek, 1936'dan itibaren "Uluslararası İzmir Fuarı"na dönüşmüştür. İznik panayırlarının tarihi gelişimi de bu yıllara rastlar...

İznik'in en eski esnaflarından 84 yaşındaki nalbant Ali Taga: "İyi hatırlıyorum, İznik'te ilk panayır, 1935 yılında Lefkekapı dışında hayvan panayırları olarak kurulmağa başlandı..." demektedir. Önceleri üç gün olarak başlayan İznik Panayırı, gördüğü yoğun ilgi nedeniyle, 1951 yılından itibaren beş güne çıkarıldı. , İznik'te tüm ekonomik ve sosyal ilişkilerin panayırlara göre ayarlandığı; "panayırdan önce, panayırdan sonra" diye tarihlendiği günler çok uzak değildir. Bu beş gün boyunca çevre ilçeler, kasabalar, köyler İznik'e akar, İznik; en canlı, en-heyecanlı günlerini yaşardı...

Ünlü İznik hanları; Cambazlar Hanı, Arif Ağa Hanı, Babacan Hanı dolar boşalırdı... Çevre köylerden öküz, manda ve at arabalarıyla gelenler ise yatak döşek birlikte gelir; yer darlığı nedeniyle, panayır süresince bağ aralarında, kale diplerinde gecelerlerdi.

İznik panayırlarına katılımı arttırmak, ilgiyi ve coşkuyu sıcak tutmak için panayırdan bir gün öncesi, dönemin en ünlü pehlivanları İznik'e davet edilerek "Pehlivan Güreşleri" düzenlenirdi... 90'nına merdiven dayamış yaşına rağmen dimdik bedeni, pırıl pırıl zekası ile bakınız Ali Taga neler anlatıyor: "Tekirdağlı Hüseyin Pehlivanla Mülayim Pehlivan'ın güreşleri kıran kırana geçerdi. İrfan Atan, Adil Atan kardeşlerin çıkardığı güreşleri nasıl unuturum..." derken heyecan dolu kara gözlerinde parlayan ışıltılara iki damla gözyaşı eşlik ediyordu... Eee.. dile kolay, bu koca sporcu İznik Gençlik'e de tam on iki yıl süreyle kalecilik yapmıştı... Uzun yıllar İznik panayırları, bölgemizde haklı bir ün kazanmıştı. Hatta İkinci Dünya Savaşfnın. acıları ve sıkıntıları içinde bile hiç aksamadan süregelmişti... ilçemiz eski Muhtelif Esnaf ve Sanatkarlar Odası Başkanı Zeki Özkan: "İznik Panayırları tescilli panayırlardandır. 50'lili yıllarda ülkemizde beşinci sıraya kadar yükselmişti..." derken, haklı olarak gururlanıyordu.

Gelelim günümüze: Ülkemizdeki ulaşım koşullarının iyileşmesi, İznik esnafının güçlenmesi günümüzde İznik panayırlarını tartışılır duruma getirmiştir. Görüştüğümüz birçok İznikli, "Panayırlar devam etmelidir.." derken; panayırların eski özelliğini yitirdiğini, hatta istenmeyen sıkıntıların yaşandığını ileri sürenler de var. Peki, bu güzel geleneğimizi sürdürelim mi, sürdürmeyelim mi ?.. Kesin bir karara varılmadan önce, konu her düzeyde tartışılmalıdır...

Ben, İznik Panayırlarının sürdürülmesinden yanayım ama; eskiyi bozmadan, yozlaştırmadan; değişen ve gelişen koşullara, gereksinmelere uygun olarak...

-İznik Panayırları, yine her yıl 5-9 Ekim tarihleri arasında gelenekçi anlayışı ile ilçemizin sosyal ve ekonomik yaşamına damgasını vurmaktadır. 1951 yılı İznik Panayırı. O zamanlar Lefkekapı'nın iç ve dış çevresinde kurulan panayır üç gün üç gece sürmekteydi. Kale dibinde kurulan "Höpük Cambazhanesi"™ seyretmek isteyenler kale burçlarına çıkmışlar gösterileri ilgiyle izliyorlar...(Sol taraftaki bez afiş, cambazhanenin reklamını yapmakta)

RECEP BOZKURT – İZNİK Dün Bugün Yarın 2008 Mavi Çini Yayınları 1 Kitabından Alınmıştır.

Bu haber 3762 kez görüntülendi.