Bugün Gazetesinden Zahide Bilsay İznik’i manşete taşıdı. Bugün Gazetesi’nin internet sitesinde de yer alan Zahide Bilsay’ın İznik’i tanıttığı özel yazısı için teşekkür ediyor ve sizler için paylaşıyoruz.

Bukalemun Nakışlı Şehir: İznik

Başlıktaki sözler bana ait değil. Şam yolculuğunda İznik’e uğrayan Evliya Çelebi bukalemun nakışlı (çok renkli) diye anlatmış İznik çinilerini.

Güzelliklerini anlatmaya “tarifinden dil acizdir” diyerek de devam etmiş. Dilin anlatmakta aciz kaldığı tek özelliği çiniler değil İznik’in. Tarihte tanıklık ettiği kırılma noktaları, sahip olduğu eserler ve daha fazlası için araştırmak, öğrenmek ve gitmek gerekiyor.

Zahide BİLSAY- BUGÜN GAZETESİ

Pek çok bakımdan özel bir yer İznik. M.Ö. 300’lü yılların başında İmparator Antigonius kurduğu şehre adını da vermiş. Sonraki yıllarda şehri fetheden General Lysimakho bu zaferini çok sevdiği karısına armağan etmiş ve kentin adı eşinin ismiyle anılmaya başlamış, Nicaea. Farklı devletlere başkentlik yapmış olması muhteşem eserlerle donatılmasını sağlamış. Bunun yanı sıra Hıristiyanlık dünyası için önemli toplantılara ev sahipliği yapmış.

BÜYÜK DEĞİŞİM

1. ve 7. konsillerin toplantı yeri için İznik seçilmiş. Hem bu toplantılar hem de toplantılarda alınan kararlar nedeniyle bu din mensupları bugün bile şehre özel bir önem atfediyorlar, hatta İznik’i hac yeri olarak kabul edenler bile var. Kutalmışoğlu Süleyman Şah kaderini değiştirmiş kentin.

1075’te Selçuklu topraklarına katılan ve daha sonra devletin başkenti olan Nicea’nın adı bu tarihten itibaren İznik olmuş. Haçlılar ve Bizanslılar derken Orhan Bey’in Osmanlı sınırlarına dâhil ettiği İznik günümüzde tüm bu uygarlıklardan izler taşıyor.

ŞEHİRDEKİ İLK OSMANLI ESERİ

Kitabesine göre şehirdeki ilk Osmanlı eseri Hacı Özbek Camii. Halk arasında Çarşı Mescidi ya da Çukur Camii olarak da biliniyor. 14. yüzyılın ilk yarısında inşa edilmiş ve banisinin adını taşıyor. Tuğla ve taş kullanılarak yapılan kare planlı bu küçük caminin en büyük özelliği minaresiz olması. Ne yazık ki yıllar içinde yapılan çeşitli onarımlardan ötürü özgün mimarisinden biraz uzaklaşmış.

YEŞİL CAMİ

Şehirdeki başyapıt  İznik Yeşil Cami. Bölgedeki ilk Osmanlı eserlerinden biri. Kitabesine göre 1378 yılında başlayan inşaat 1391 yılında tamamlanmış. Sultan I. Murad’ın sadrazamı Çandarlı Halil İbrahim Paşa yaptırmaya başlamış ancak tamamlamak oğlu Ali Paşa’ya nasip olmuş.

EL EMEĞİ GÖZ NURU

Şehrin Lefke Kapısı yakınlarındaki cami kare planlı, tek kubbeli ve tek minareli. Onu bu kadar özel yapansa muhteşem taş işçiliği ve çinileri. “El emeği göz nuru” deyiminin anlamını gerçek ustalara ait olduğunu hemen belli eden ince işlemeleri gördüğünüzde bir kez daha anlayacaksınız.

Cami adını süslemelerinde kullanılan yeşilin çeşitli tonlarındaki paha biçilemez çinilerden almış. Uzmanlar bu çinilerin Selçuklu tarzı olmakla birlikte renk yönünden daha zengin olduğunu ve çini sanatında bir dönüm noktası oluşturduğunu ifade ediyorlar.

ŞEHİRDEKİ ŞAHESER

Bu olağanüstü çinilerin önünde yabancı turistlerin durup uzun uzun incelediğini oysa yerli turistlerin ilgisizce geçtiğini görmek insanı hem üzüyor hem de düşündürüyor. Yakup Çelebi Camii ve Türbesi şehirdeki bir diğer şaheser. Yıldırım Bayezid’in kardeşi tarafından 14. yüzyılda yaptırılmışlar. Kırgızlar Türbesi şehirdeki en eski Osmanlı eserlerinden. Orhan Bey’in inşa ettirdiği türbenin kalem işleri görülmeye değer.

GÖLE VE ÇEVRESİNE ZAMAN AYIRIN

Gölüyle ünlü İznik. Marmara Bölgesi’nin en büyük, Türkiye’ninse 5. büyük gölü, 1990 yılında sit alanı ilan edilip koruma altına alınmış. Bitki örtüsünün zenginliği ve çeşitliliği nedeniyle doğaseverlerin akınına uğrayan İznik Gölü’nün çevresi için mutlaka zaman ayırın. Doğa yürüyüşleri ve piknik göl programının olmazsa olmazları. Güneşin veda ederken gökyüzüne ve göle bıraktığı renkler nefes kesici. Ancak bana sorarsanız tembellik etmeyin ve güneşin doğuşunu da burada karşılayın. Uykusuz kaldığınıza değecek. Gelelim tarihe dokunmak kadar midesine de düşkün olanlara. Burada mutlu olmak için sebebiniz çok. Göl çevresindeki restoranlarda farklı usullerde pişirilmiş balık çeşitlerinin mutlaka tadına bakın. Balık çorbası benim favorilerim arasında.

GEÇMİŞİN İZLERİ

Geçmişindeki tüm medeniyetlerden izler taşıyor İznik. Buna en güzel örneklerden biri Elbeyli’deki yeraltı mezarı. M.S. 4. veya 5. yüzyıla ait olduğu söylenen mezardaki freskler olağanüstü ve ait oldukları sanatın en iyileri arasında sayılıyorlar.

4 ANA KAPI

Geçmişte surlarla çevriliymiş İznik. Yaklaşık 5 kilometre uzunluğundaki surlar bugün kısmen ayakta. Şehre giriş ise 4 ana kapıdan yapılırmış. Bu kapılardan gelen yolların kesiştiği yere M.S. 6. yüzyılda yapılmış Ayasofya.

İLGİ BEKLİYORLAR...

İstanbul’daki adaşı model alınarak inşa edilen kilise 787 yılında Hıristiyanlığın geleceğini şekillendiren ünlü konsil toplantılarının 7.’sine ev sahipliği yapmış.

Orhan Bey’in 14. yüzyılda camiye çevirdiği yapıya sonraki yüzyıllarda Mimar Sinan’ın da eli değmiş. İmparator Jüstinyen’in 6. yüzyılda yaptırdığı su kemeri ile Yeni Mahalle’deki Vaftizhane, Bizans İmparatoru Theodore’nin gömülü olduğu Koimesis Kilisesi ve Hagios Tryphon Kilisesi şehrin sahip olduğu diğer tarihi değerler ve biraz ilgi bekliyorlar.

İZNİK MÜZESİ VE İZNİK ÇİNİLERİ

Tarihe meraklıysanız ve daha fazlasını görmek istiyorsanız İznik Müzesi’ne gitmenizi öneririm. Tarihi bir yapıda, Sultan I. Murad’ın annesinin 14. yüzyılda yaptırdığı imarette yer alıyor müze. İznik civarında yapılan kazılarda ele geçen bulgular ziyaretçilerini 8000 yıllık geçmişe götürüyor.

ZAMAN YOLCULUĞU

M.Ö. 7. yüzyıldan başlayarak Osmanlı dönemine kadar uzanan sikke koleksiyonu, heykeller, yazıtlar, farklı dönemlere ait mezar taşları ilgilenenleri bekliyor. Bu kadar geniş bir zaman dilimini temsil eden eserlerin arasında zaman yolculuğu yaparken gözlerin en çok takılı kaldığı eserler hiç şüphe yok ki eşsiz çiniler.

ATÖLYELERİ GÖRÜN

15. yüzyılda ortaya çıkmış ve ilk örnekleri Bursa Yeşil Camii’nde kullanılmış İznik çinilerinin. 16. yüzyılda ise altın çağını yaşamış. Bugün sadece ülkemizdeki değil dünyanın saygın birçok müzesinde de sergileniyor İznik çinileri. Bir dönem kıymetini pek bilemesek de günümüzde bu sanatı başarıyla yaşatan ve gelecek kuşaklara aktaran ustalar olduğunu bilmek sevindirici. İznik geziniz sırasında çini atölyelerini de ziyaret edebileceğiniz hatta üretimleri de görebileceğiniz aklınızda bulunsun.

Bu haber 3941 kez görüntülendi.